به نقل از «همشهری آنلاین»

محله باقالی‌زار تهران کجا بود؟ | وقتی خانم‌باشی حقابه اهالی ازگل را احیا کرد

تاریخ انتشار: ۷ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۳۰۰۸۸

همشهری آنلاین- صفورا صادقی: محله ازگل در منطقه یک شهردای تهران، از شمال به شهرک شهید محلاتی، از جنوب به لویزان، از غرب به اقدسیه و اراج و از شرق به بلوار نیروی زمینی محدود می‌شود. گفته می‌شود نام این محله از میوه ازگیل گرفته شده است که به مرور و با مخفف به ازگل تغییر کرد، اما نظرات دیگری هم درمورد نام «ازگل» وجود دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

عده ای از محلی‌ها می‌گویند که «ازگل» محل آوازخوانی بلبل‌هایی بوده که سرزمین‌های کشاورزی آواز می‌خواندند و «ازگل» بر وزن «بلبل» یکی از دلایل نام گذاشتن این محله بوده است. برخی دیگر می‌گویند در قدیم رودخانه پرآبی از این محله عبور می‌کرد به نام «اوزون گل» که روستاییان نام روستا را از این رود گرفتند. در جای دیگر گفته‌ شده است «ازگل» به معنای زیبایی خاص است و به این دلیل که روستا در محل زیبا و خوش آب و هوایی واقع شده است با وجود رودخانه و نمای کوه‌های البرز و باغات و کشتزارهای زیبا، چشم‌اندازی زیبا داشته که باعث نامگذاری «ازگل» در این منطقه شده است. در هر صورت و با دانستن هر کدام از این روایات نام این محله باز هم داستان دارد چنانکه برخی ریش‌سفیدان محله می‌گویند زمانی به دلیل کاشت زیاد باقالی منطقه «ازگل» به «باقالی‌زار» مشهور بوده است.

یکی از همسران ناصرالدین شاه در ازگل

منطقه ازگل به دلیل واقع شدن در شمال شهر و داشتن باغات و کشتزارهای زیاد در قدیم، مورد توجه ناصرالدین شاه قاجار برای گذراندن فراغت در این روستا بود. نصرالله حدادی، تهران شناس نقل می‌کند: «منطقه ازگل برای تهرانی‌ها محله‌ای سر راه مازندران بود و ناصرالدین شاه هم در مسیر رسیدن به مازندران بارها از آبادی ازگل عبور می‌کرد. در یکی از همین سفرها بود که شاه قاجار «خانم‌باشی» دختر «باغبان‌باشی تجریش» مالک ازگل را دید و کار به ازدواج کشید.

خانم‌باشی که او را به اختصار «باشی» هم صدا می‌کردند، حسابی در دل ناصرالدین شاه جا باز کرده بود. تا جایی که نقل است وقتی اهالی روستای ازگل از کامران‌میرزا نزد ناصرالدین شاه شکایت بردند، نفوذ خانم‌باشی موجب شد که شاه قاجار جانب اهالی را بگیرد و به دادشان برسد. چنان‌ که اعتمادالسلطنه آورده است: «بندگان همایون سوار شدند و به تنگه دارآباد رفتند... زود مراجعت فرمودند. از قراری که شنیدم رعایای قریه ازگل از دست والده نایب‌السلطنه عارض شده‌ بودند که آبی از کوه می‌آید که ازگلی‌ها حقابه دارند. والده نایب‌السلطنه به بهانه غرس اشجار دو ظرف مجرای این آب، درصدد تصرف این آب و نهر بوده‌ است. ازگلی‌ها به واسطه دختر باغبان‌باشی که از صیغه‌های خیلی محبوبه پادشاه است، عارض شده‌ بودند و حکم شد بیشتر از سی‌هزار درخت مادر نایب‌السلطنه را کنده دور انداختند.»

گفته می‌شود خانم باشی بعد از اینکه به سوگلی دربار ناصرالدین شاه نزدیک می‌شود، شاه ناصری تصمیم می‌گیرد چهاردانگ این منطقه را به نام خانم‌باشی کند و این موضوع موقعیت او را در دربار ثبات می بخشد. بعد از مرگ ناصرالدین شاه، خانم باشی برای زمین هایش در این منطقه نقشه کشید و تصمیم گرفت این اراضی را گسترش دهد او با همکاری بخش‌های نظامی توانست ماهیت این محله را تغییر دهد و به یک بخش مسکونی- نظامی تبدیل کند.

از این ماجرا به بعد بود که محله ازگل به یکی از محله‌های نظامی‌نشین تهران تبدیل شد که تا به امروز نیز ماهیت اصلی آن حفظ شده است. در حال حاضر بسیاری از خانواده‌ها و افرادی که در ارگان‌های نظامی فعالیت می‌کنند، در این محل ساکن هستند و همین مسئله باعث شده بافت کلی این محله نظامی باشد.

محله ازگل به دلیل اینکه سر راه سه اتوبان قرار گرفته است دسترسی به آن تسهیل شده است. این محله از شمال به بزرگراه ارتش، از جنوب به اتوبان شهید بابایی و از غرب به اتوبان امام علی (ع) دسترسی دارد.

کد خبر 832155 برچسب‌ها منطقه ۱ شهردارى تهران

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: منطقه ۱ شهردارى تهران ناصرالدین شاه خانم باشی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۳۰۰۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حفظ چنار ۸۰ ساله در پروژه احداث سرای محله باغ فردوس | ببینید چطور گوهر سبز در دل ساختمان ۵ طبقه زنده ماند

همشهری آنلاین- زهره محققی: محله باغ فردوس یکی از محلات ۲۷ گانه منطقه یک است که به دلیل وجود پیاده راه فرهنگی، موزه سینما، بوستان قلمستان و...، از ویژگی خاصی برخوردار است ولی تنها محله‌ای در منطقه یک است که ساختمان مناسبی برای فعالیت‌های سرا نداشت و شهروندان و ساکنان آن از مدیریت شهری منطقه درخواست احداث مکانی برای ارتقای فعالیت‌های فرهنگی، آموزش، ورزشی و... را داشتند.

بر همین اساس با اولویت دهی به درخواست‌های شهروندان برای تعیین پروژه‌های احداثی، بررسی‌های لازم انجام شد و ساختمان قدیمی اسکان کارگری در بوستان قلمستان تخریب و احداث این سرا به مساحت یک هزار و ۵۵۰ متر مربع در ۵ طبقه دارای کتابخانه، سالن آمفی تئاتر، کلاس و کارگاه‌های آموزشی و... در دستور کار قرار گرفت که با توجه به بازدیدهای میدانی مستمر شهردار منطقه یک و تلاش نیروهای اجرایی بتن ریزی سقف سوم آن به اتمام رسیده است.

اما یکی از مهمترین اتفاق‌هایی که در زمان ساخت این بنا رخ داد، حفاظت از درخت چناری با ۸۰ سال سن است که بن ۲۰۰ سانتی متری دارد که حفظ آن بدون جا به جایی در طراحی نقشه این مجموعه در نظر گرفته شده است و در دل ساختمان خودنمایی می کنند و تلفیق و همزیستی مسالمت آمیز معماری و محیط زیست را به رخ می کشد.

امیرگودرزی سرپرست کارگاه اجرایی این طرح در مورد مراحل کار به ما گفت: در تمام مراحل گودبرداری تلاش کردیم صدمه‌ای به ریشه این درخت وارد نشود و به ابعاد ۴ در ۵ متر مربع اطراف درخت حفظ و فاصله استاندارد آن از دیواره‌ها و سقف‌های اجرا شده در نظر گرفته شد.

گوهر سبز در دل ساختمان

او افزود: اگرچه در پروژه ها، جابجایی درختان کار آسان‌تری تا حفظ آن است، ولی اکنون که کار فونداسیون و سقف طبقات سوم به پایان رسیده، وجود این درخت آرامش بصری ایجاد کرده و چون گوهر سبز در میانه کار قدرت خود را به رخ می‌کشد.

گودرزی ارتفاع این درخت را ۲۲ متر دانست و گفت: ارتفاع این درخت تا طبقه سوم و بالاتر کشیده شده و پس از اتمام، با فضاسازی مناسب در پای آن و اجرای باغچه، دیواره شیشه‌ای، حضور پرندگان و... به عنوان گنجینه سبزی در میانه سرا، نقطه قابل توجهی برای مراجعین خواهد شد.

سیدحمید سید شجاع رئیس واحد نظارت عمران این پروژه نیز در مورد وضعیت درخت گفت: این درخت از درختان چنار قدیمی همجوار باغ قلمستان است و حفظ آن مورد تاکید مدیریت شهری منطقه یک قرار گرفت و با انجام عملیات لازم اکنون با آغاز فصل بهار جوانه زنیدرخت انجام و سبز شده و مشکلی برای آن به وجود نیامده است.

امین آبادی کارشناس کمیسیون باغات منطقه یک نیز در این خصوص توضیح می دهد که وجود هر نوع درخت در زمین در حال ساخت، در کمیسیون باغات و ماده هفت مطرح و در مورد آن تصمیم گیری می‌شودمعمولا اگر محیط بن بالای۱۰۰ باشد باید با تغییر نقشه، درختان حفظ و یا در صورت عدم امکان هر نوع تغییر، جابجا شود ولی درختان بن بالای۲۰۰ به هیچ عنوان امکان جابجایی ندارند و باید مالک با تغییر نقشه، عقب نشینی، ایجادنورگیرو...آن را حفظ کند.

حفظ درخت در ساختمان شهرداری

آتنا رضایی مدیر محله باغ فردوس هم در این باره گفت: این کار علاوه بر جلوه بصری که در این مجموعه ایجاد کرده اقدامی مثبت در راستای فرهنگ سازی است تا معماران و سازندگان این تلفیق را مورد توجه قرار دهند و با تغییر نقشه ساختمانی تنها به فکر سود مالی نباشند و جریان زندگی را در سازه های خود طراحی کنند و امیدواریم این درخت سبز سال ها زنده بماند و نمادی برای نسل ها باشد.

یکی از ساکنان همجوار این ساختمان نیز وقتی از وجود درخت در داخل بنا مطلع شد اظهار خوشحالی کرد و گفت: باغ فردوس یکی از محلات قدیمی است که نیاز است بافت باغی آن حفظ شود و وجود این درخت در میان یک مجموعه در حال احداث فرهنگی، نشان می دهد که بر خلاف هجمه هایی که در مورد بی توجهی شهرداری به خشک شدن و قطع درختان نقل قول می شود حفظ درختان مهمترین هدف در اجرای این پروژه بوده است و امیدواریم این اقدام در سایر پروژه ها نیز تسری پیدا کند.

این تلفیق اولین بار نیست که در منطقه یک شکل گرفته است یکی از پروژه های ساختمان سازی اینچنینی ساختمان شگفت‌انگیز نیاوران است که توسط مهندس نیکبخت احداث شده و تصاویرش بارها و بارها در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی با نام «ساختمان شگفت‌انگیز نیاوران» منتشر شده است.

او در طراحی و نقشه این ساختمان متوجه شد حدودا ۱۲۸اصله درخت در بستر ۲۷۰۰متری پروژه پراکنده است و موقعی که طرح را بررسی کرد دید اگر کمی از مقدار سطح تقاضا کم کند این امکان وجود دارد که درخت‌ها را حفظ نماید برای همین فضا را کوچک‌تر کرد و با این کار چیزی حدود ۴۰متر از سطح زیرساخت بنا کم شد اما در عوض درخت‌هایی که عمر بعضی از آنها بالای ۷۰سال بود حفظ شدند.

کد خبر 848702 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها منطقه ۱ فضای سبز گیاهان و درختان تهران